Czy pracodawca może zmusić pracownika do wykorzystania urlopu zaległego lub bieżącego?

Dziś wpis dotyczący uprawnień pracowniczych. W związku z epidemią wielu pracodawców zostało zmuszonych do ograniczenia świadczenia usług lub wręcz do zamknięcia swoich przedsiębiorstw (restauracje, bary, kawiarnie ale i żłobki, przedszkola, kluby malucha). Brak przychodów, przy jednoczesnych kosztach stałych – w tym kosztach pracowniczych stanowi niemały problem. Pracodawcy radzą sobie z tym na wiele sposobów – jednym z nich jest „wysłanie” pracownika na urlop.

Pytanie czy pracodawca ma prawo do wysłania pracownika na urlop?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. W pierwszej kolejności bowiem musimy się zastanowić o jaki urlop chodzi: urlop zaległy czy urlop bieżący.

Urlop zaległy – do kiedy go wykorzystać

Zgodnie z treścią art. 168 Kodeksu Pracy, urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w planie urlopów bądź po porozumieniu z pracownikiem, należy pracownikowi udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego.

Zgodnie z aktualną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego w takim przypadku pracodawca nie ma obowiązku uzgadniania z pracownikiem terminu wykorzystania urlopu. Pracodawca musi udzielić urlopu do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Udzielenie na podstawie art. 186 Kodeksu Pracy urlopu wypoczynkowego za poprzednie lata w pierwszym kwartale następnego roku nie wymaga zgody pracownika także wówczas, gdy w tym samym czasie biegnie okres wypowiedzenia umowy o pracę (wyrok z dnia 2 września 2003 r., I PK 403/02, OSNP z 2004 r. Nr 18, poz. 310).

Zatem pracodawca może wysłać pracownika na urlop bez zgody pracownika- ale jedynie w celu wykorzystania zaległego urlopu – przesądził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r. (I PK 124/05, Monitor Prawa Pracy z 2006 r. Nr 3, str. 119).

Urlop bieżący

Takiej możliwości nie ma pracodawca jeśli chodzi o wykorzystanie bieżącego urlopu wypoczynkowego – zatem urlopu z danego roku kalendarzowego. Treść art. 161 Kodeksu pracy jest jednoznaczna – pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Ponadto, zgodnie z art. 163 kodeksu pracy urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów lub po porozumieniu z pracownikiem. Ustalenie terminu wykorzystania urlopu w tym przypadku musi być skorelowane z koniecznością zapewnienia normalnego toku pracy.

Prawo pracownika do wykorzystania urlopu bieżącego i zaległego

Autor: Adwokat Olga Maciejewska – Żurek, adwokat, prawnik, mediator.